Εθνικοί στόχοι για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι οι ανανεώσιμες μη ορυκτές πηγές, όπως η αιολική, ηλιακή (ηλιακή θερμική και ηλιακή φωτοβολταϊκή), γεωθερμική ενέργεια, ενέργεια του περιβάλλοντος, παλιρροϊκή, κυματική και λοιπές μορφές ενέργειας των ωκεανών, υδροηλεκτρική, ενέργεια από βιομάζα, ενέργεια από τα εκλυόμενα στους χώρους υγειονομικής ταφής αέρια και ενέργεια από τα αέρια που παράγονται σε σταθμούς επεξεργασίας λυμάτων και από τα βιοαέρια.
Βασικός στόχος είναι η αύξηση της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) με τον πλέον αποδοτικό τρόπο και η επίτευξη των εθνικών στόχων για την Ενέργεια και το Κλίμα. Στο πλαίσιο της επίτευξης των πιο πάνω, εφαρμόζονται διάφορα μέτρα και πολιτικές μεταξύ των οποίων η λειτουργεία καθεστώτων στήριξης για εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ, η έγκριση φορέων κατάρτισης και εξεταστικών οργανισμών για την πιστοποίηση εγκαταστατών συστημάτων ΑΠΕ και η διεξαγωγή μελετών για την περεταίρω διείσδυση των ΑΠΕ.
Στόχοι της Κύπρου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
Η Κυπριακή Δημοκρατία στα πλαίσια της «Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές» έχει τους ακόλουθους στόχους :
- Αύξηση του ποσοστού των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας τουλάχιστον στο 23% μέχρι το 2030. Το εν λόγω ποσοστό αποτελεί την εθνική συνεισφορά για την επίτευξη του συλλογικού υποχρεωτικού στόχου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μερίδιο ΑΠΕ 32% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας της Ε.Ε το 2030.
- Διατήρηση ελάχιστου μεριδίου 13% ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας της Δημοκρατίας από την 1η Ιανουαρίου 2021 και μετά.
- Ενδεικτικός στόχος για ετήσια αύξηση, τουλάχιστον 1,1%, του ποσοστού ΑΠΕ στον τομέα της θέρμανσης -ψύξης.
- Μερίδιο τουλάχιστον 14% ενέργειας από ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές μέχρι το 2030.
Τα μέτρα και οι πολιτικές που υλοποιούνται ή προγραμματίζονται, για την επίτευξη των πιο πάνω στόχων όπως και η εκτιμώμενη πορεία επίτευξης τους, καθορίζονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Η πρόοδος επίτευξης των στόχων παρακολουθείται μέσα από εκθέσεις που υποβάλλονται ανά διετία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αναθεώρηση στόχων ΑΠΕ
Πακέτο νομοθετικών προτάσεων«Fit-for-55»:
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 14/07/21 ανακοίνωσε πρόταση για τροποποίηση της «Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές» στο πλαίσιο της Δέσμης προτάσεων «FIT FOR 55». Η αναθεώρηση αποσκοπεί στην περεταίρω αύξησης της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έως το 2030. Η διαβούλευση των τριλόγων αναφορικά με την αναθεώρηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001, έχει ολοκληρωθεί τον Απρίλιο 2023.
Με την αναθεώρηση αυξάνεται ο δεσμευτικός στόχος σε επίπεδο ΕΕ για χρήση ΑΠΕ και επιπρόσθετα εισάγονται νέοι στόχοι ή ενισχύονται υφιστάμενοι στόχοι για χρήση ΑΠΕ στους τομείς των κτιρίων, της βιομηχανίας, της θέρμανσης-ψύξης και των μεταφορών.
Οι βασικές πρόνοιες της πρότασης για αναθεώρηση της Οδηγίας ΑΠΕ είναι οι ακόλουθες:
- Αυξάνεται ο υποχρεωτικός στόχος της ΕΕ σχετικά με το μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ για το 2030 από 32% σε 42,5% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντίστοιχα θα αναθεωρηθεί και η εθνική συνεισφορά στην επίτευξη του εν λόγω δεσμευτικού στόχου με πιθανό νέο στόχο για την Κύπρο το 31% από 23% που είναι σήμερα.
- Μετατρέπεται σε υποχρεωτικός, ο στόχος για ετήσια αύξηση 1,1% του μεριδίου ΑΠΕ στον τομέα της θέρμανσης-ψύξης.
- Εισάγεται νέος ενδεικτικός στόχος, σε επίπεδο ΕΕ, για χρήση ενέργειας από ΑΠΕ στα κτίρια σε ποσοστό 49% έως το 2030. Τα κάθε κράτος μέλος θα θέσει ενδεικτικό εθνικό μερίδιο χρήσης ΑΠΕ στα κτίρια.
- Εισάγεται νέος ενδεικτικός στόχος για ετήσια αύξηση του ποσοστού χρήσης ανανεώσιμης ενέργειας στην βιομηχανία κατά 1,6% μέχρι το 2030.
- Εισάγεται υποχρεωτικός στόχος για χρήση ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης (όπως το πράσινο υδρογόνο) στο 42% του υδρογόνου που θα χρησιμοποιείται για ενεργειακούς και μη ενεργειακούς σκοπούς στη βιομηχανία έως το 2030.
- Εισάγεται πρόνοια για καθορισμό από τα ΚΜ που συνορεύουν με θαλάσσια λεκάνη , από κοινού στόχων αναφορικά με την παραγωγή υπεράκτιας ενέργειας από ΑΠΕ (off-shore RES) σε κάθε θαλάσσια λεκάνη μέχρι το 2050, με ενδιάμεσα βήματα το 2030 και 2040.
Στον τομέα των μεταφορών:
- Η ποσότητα ανανεώσιμων καυσίμων και ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που παρέχεται στον τομέα των μεταφορών οδηγεί σε μείωση της έντασης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 14,5% έως το 2030 ή σε μερίδιο τουλάχιστον 29% ενέργειας από ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας στις μεταφορές μέχρι το 2030.
- Εισάγεται υποχρέωση για μερίδιο χρήσης 5,5% προηγμένων βιοκαυσίμων και ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης το 2030.
Πακέτο νομοθετικών προτάσεων «REPowerEU»:
Στις 18 Μαΐου 2022, η Ε. Επιτροπή δημοσίευσε τη δέσμη μέτρων REPowerEU, η οποία αποσκοπεί στην ταχεία μείωση της εξάρτησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα μέσω ισχυρής επιτάχυνσης της πράσινης μετάβασης. Στο εν λόγω πακέτο μέτρων συμπεριλαμβάνεται και πρόταση για τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001 για τις ΑΠΕ η οποία επικεντρώνεται στην τροποποίηση των άρθρων αναφορικά με την αδειοδότηση έργων ΑΠΕ. Η διαβούλευση των τριλόγων αναφορικά με την πιο πάνω πρόταση έχει ολοκληρωθεί τον Απρίλιο 2023.
Συγκεκριμένα εισάγονται οι ακόλουθες υποχρεώσεις :
- Προσδιορισμός των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών που είναι απαραίτητες για την εγκατάσταση των σταθμών παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ που απαιτούνται προκειμένου να επιτευχθούν οι εθνικοί στόχοι και συνεισφορές για τις ΑΠΕ το 2030.
- Ετοιμασία σχεδίων για των καθορισμό «περιοχών πρώτης επιλογής για ΑΠΕ» (renewables go-to areas) για έναν ή περισσότερους τύπους ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, δηλαδή περιοχών όπου η ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου τύπου ή τύπων ανανεώσιμης ενέργειας δεν αναμένεται να επιφέρει σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και έτσι θα μπορούν να αδειοδοτούνται τα εν λόγω έργα με απλές και συνοπτικές διαδικασίες.
- Μείωση των μέγιστων χρονοδιαγραμμάτων για την ολοκλήρωση της αδειοδότησης έργων ΑΠΕ σε σχέση με αυτά που καθορίστηκαν στην αρχική Οδηγία (ΕΕ) 2018/2001.
